بررسی بیان ژن هیو سیامین 6-بتا هیدروکسیلاز (h6h) و ایزوزیم های ژن پوترسین n- متیل ترانسفراز(pmt) تحت تأثیر غلظت های مختلف متیل جاسمونات، فنیل آلانین، نیترات و سالیسیلیک اسید در اندام های مختلف شابیزک (atropa belladonna l.)

شابیزک (atropa belladonnal.)، گیاهی است علفی و چند ساله از تیر? solanaceaکه حاوی آلکالوئیدهایی به نام اسکوپولامین و آتروپین بوده که محرک اعصاب پاراسماتیک است. بیوسنتز تروپان الکالوئیدها مانند هیوسیامین و اسکوپولامین از پوترسین که یک پیش ماده مشترک برای پلی آمین ها مانند اسپرمیدین و اسپرمین و تروپان و پیریدین الکالوئیدها می باشد، آغاز می گردد. پوترسین n- متیل ترانسفراز (pmt)، n- متیلاسیون دی آمین را به شکل n- متیل پوترسین کاتالیز می کند و این اولین مرحله مشترک در بیوسنتز این دو نوع الکالوئید می باشد. در آخرین مرحله مسیر بیوسنتزی تروپان الکالوئیدها، هیوسیامین توسط آنزیم هیوسیامین 6-? هیدروکسیلاز (h6h)، به اسکوپولامین (هیوسین)، تبدیل می شود. متیل جاسمونات (mj) به عنوان یک القا کننده در القا متابولیت های ثانوی در کشت های سلولی گیاه بسیار موثر می باشد. لذا، در این تحقیق اثرات غلظت های مختلف متیل جاسمونات بر میزان تولید تروپان آلکالوئیدها و بیان ژن h6h و دو ایزوفرم pmt1 و pmt2، در مسیر بیوسنتز این تروپان آلکالوئیدها بررسی شد و همچنین اثرات غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید، نیترات و فنیل آلانین بر بیان این ژن ها در ریشه های مویی و گیاهچه های شابیزک مورد بررسی و مقایسه قرارگرفت. متیل جاسمونات بیشترین اثر را بر میزان تولید آتروپین در اندام هوائی گیاهچه های تیمار یافته نشان داد و میزان بیان ژن h6h و ایزوفرم pmt2 در ریشه ها تحت تأ ثیر 01/0 میلی مولار متیل جاسمونات افزایش نشان داد. غلظت 35 میلی مولار نیترات بیان ژن h6h و ایزوفرم pmt2 ریشه مویین را به طور معنی داری افزایش داد. غلظت 01/0 میلی مولار سالیسیلیک اسید بیشترین تأثیر مثبت را بر بیان ژن h6h و ایزوفرم pmt2 داشت. فنیل الانین در غلظت 5/0 میلی مولار موجب افزایش بیان ژن h6h و ایزوفرم pmt2 گردید. در غلظت 15 میلی مولار نیترات، بیان h6h و pmt2 در ریشه افزایش یافت و بیشترین تأثیر تیمار سالیسیلیک اسید در غلظت 01/0 میلی مولار و اثر افزایش آن بر بیان pmt2 مشاهده شد. اما فنیل آلانین در هیچ کدام از غلظت های تعیین شده بر میزان هیچ کدام از ژن های تعیین شده در ریشه اثر افزایشی و یا کاهشی را نشان نداد. پس از بررسی اثر تیمار های نیترات، سالیسیلیک اسید و فنیل آلانین در اندام هوائی مشخص شد که ژن های مذکور به طور کلی در اندام هوائی شابیزک نسبت به بیان ژن توبولین (به عنوان کنترل داخلی) بیان کمتری دارند.